Uzaktan Eğitim ile İlgili

Doğru Bilinen

Yanlışlar

Neşe Öztürk Turşin

zaktan eğitimin pek çok kesim tarafından pandemi

süreci ile hayatımıza girdiği düşünülse de aslında

çok daha eskilere dayanan bir öğretim yöntemidir.

Ancak teknolojik gelişmelerle birlikte gelişen ve

yerini günden güne sağlamlaştıran uzaktan eğitim

anlayışı pandemi süreci ile önemini bir kere daha ortaya

koymakta ve paydaşlar tarafından daha fazla onay

görmektedir. Özellikle uzaktan eğitim teknolojilerinin

pandeminin getirdiği imkansızlıklara çözüm getirebilecek bir

çare olarak değerlendirilmesinden dolayı yeni normalimizin

ayrılmaz bir parçası haline geleceği söylenebilir.

Bu süreçte gerek bireysel deneyimlerden gerekse yanlış bilginin

yaygın olduğu internet kaynaklı yapılan araştırmalardan,

uzaktan eğitim ile ilgili yanlış bilgilerin doğru kabul edildiği

görülmektedir.

Bu yanlışlardan ilki “Uzaktan eğitim

akademik bir disiplin değildir.”

Uzaktan Eğitim anlayışı ilk ortaya

çıktığından bu yana alan yazında zaman

zaman tartışmalara neden olmuş olsa da

günümüzde bu düşünce şüphesiz etkili

olmayacaktır. Geleneksel yöntemlerden ya

da yüz yüze gerçekleştirilen eğitim

ortamlarından farklı bileşenlere sahip

olması açısından, uzaktan eğitimin farklı

bir eğitim biçimi olarak betimlenmesi

akademik bir disiplin olarak kabul

görmeyeceği anlamını taşımamaktadır.

Bir yaklaşımın akademik bir disiplin olarak

kabul görmesinin ölçütleri, etrafını

çevreleyen bir araştırma yapısının olması

ve üniversite düzeyinde bir çalışma ve

araştırma olgusu olarak algılanmasıdır.

Uzaktan eğitimin tanımlanması ve

oluşturulması sürecinde, gerçekleştirilen

araştırmalarda, yeni bir yaklaşım olması nedeni

ile daha çok kendisinden önce ortaya çıkmış

olan disiplinlerden yararlanılmıştır. Bu

disiplinlere örnek olarak eğitim, felsefe,

psikoloji, ekonomi, sosyoloji verilebilir. Bu

disiplinlerin uzaktan eğitim içeriğine

uyarlanması ile yeni bir disiplin doğmuş ve bu

alanda uzmanlaşmayı beraberinde getirmiştir.

Günümüzde pek çok üniversite uzaktan eğitim

üzerine lisan ve lisansüstü düzeyde çalışmalar,

sempozyumlar ve dersler gerçekleştirmektedir.

Bu yine uzaktan eğitimin akademik bir disiplin

olduğu gerçeğine işaret etmektedir. Bütün

bunların yanı sıra uzaktan eğitimin kuram,

uygulama ve teknolojiyi birleştiren yapısı ile

eğitim ortamlarındaki birtakım problemlere

çözüm sunan yenilikçi yaklaşımlara sahip

olması, sürekli gelişme göstermesini ve

akademik bir disiplin olarak değerlendirilmesini

sağlamıştır.

“Uzaktan Eğitim öğretmen

merkezli bir eğitim anlayışıdır.”

uzaktan eğitim hakkında bilinen yaygın

yanlış ifadelerden birisidir. Uzaktan eğitim,

yalnızca asenkron bir model tercih edilerek

tasarlanmış dahi olsa, yine de öğrenme

sorumluluğu öğrencide olacağı için öğrenci

merkezli bir eğitim modeli olacaktır. Ayrıca

öğrenciye sunulan içerik öğrenci-öğrenci,

öğrenci-öğretmen ve öğrenci-içerik

etkileşimini desteklediği sürece bu görüş

ancak bir yanılgıdan ibaret olacaktır.

Öğrenci, öğrenme sürecini kendisi

planlamak durumunda olacak ve

öz-değerlendirme yapabilecek pozisyonda

bulunduğu için de yine öğrenci merkezli bir

yaklaşım olduğu savunulabilecektir.

Şüphesiz hiçbir eğitimci öğrenciye yalnızca

okuma ve dinleme içeriği sunarak tatmin

olmayacaktır. Günümüz teknolojisinin

imkanlarını da göz önünde bulundurursak

öğretmen muhakkak birden fazla iletişim

kanalı sunacak, öğrenciye kendini ve

akranlarını değerlendirme imkânı

sağlayacaktır.

Uzaktan eğitim hakkında bilinen bir diğer

yanlışlık ise

“Uzaktan Eğitim ve Açık

Öğretim aynı anlam ifade

etmektedir.”

Sıkça karıştırılan bu iki

kavram tamamen aynı olmamakla birlikte

tamamen ayrı nitelendirmek de uygun

olmayacaktır. Aralarındaki temel fark Açık

öğretimin asenkron olarak tasarlanması ve

anlık etkileşime uygun kanallara sahip

olmamasıdır. Diğer bir deyişle uzaktan

eğitim hem senkron hem de asenkron

yöntemleri kapsadığı için açık öğretim

modellerinde kullanılan yaklaşımlara da

sahip olabilecektir. Aşağıdaki şekilde

somutlaştırılmış bir biçimde durumu

özetlemek uygun olacaktır.

incelemelerde uzaktan eğitim

uygulamalarının uygulamaların ilk olarak

mektuplarla ortaya çıktığını yani dönemin

teknolojik şartlarına uygun, uzaktan

iletişimi destekleyen kanallardan

faydalanıldığını gözlemlemekteyiz. Ancak

bu noktada 20 Mart 1728 tarihi önemli bir

yere sahiptir. Çeşitli kaynaklara göre, bu

tarihte Boston Gazetesi’nde “Steno

Dersleri” nin uzaktan eğitim aracılığıyla

verileceği açıklanmıştır. 1833 yılında verilen

başka bir ilanda ise mektuplar aracılığıyla

öğrenim gerçekleştirileceğine dair bir bilgi

mevcuttur.

“Uzaktan Eğitimin tarihsel süreci

hakkında yanılgılar.”

bilinen

yanlışlardan birisidir. Uzaktan eğitim ile ilgili

mevcut yanılgılardan bir diğeri de uzaktan

eğitim ile ilgili gerçekleşen örnek

uygulamaların ve araştırmaların 1950’li yani

bilgisayar teknolojisinin hayatımıza girmeye

başladığı dönemlerden geriye gitmediği

algısıdır. 1990 yılından sonra internet ile

birlikte yapılan çalışmaların ivme kazandığı

inkâr edilemez ancak uzaktan eğitimin

geçmişi çok daha eskilere dayanmaktadır.

Yapılan araştırmalarda uzaktan eğitim

ﬁkrinin 1700’lü yıllara kadar uzandığı

görülmektedir. Tarihsel açıdan yapılan

Kaynakça

Bates, T (2008). What is distance education? https://www.tonybates.ca/2008/07/07/what-is-distance-education/ 10.10.2020 tarihinde erişilmiştir.

Boz Yüksekdağ, B. (2016). Açık ve uzaktan eğitimde öğrenme. AUAd, 2(4), 127-138

Bozkurt, A. (2017). Türkiye’de uzaktan eğitimin dünü, bugünü ve yarını. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 3(2), 85-124.

Çoban, S. (2012). Uzaktan ve teknoloji destekli eğitimin gelişimi. Retrieved, 1, 2013.

Demir, E. (2014). UZAKTAN EĞİTİME GENEL BİR BAKIŞ. Dumlupinar University Journal of Social Science/Dumlupinar Üniversitesi Soysyal Bilimler Dergisi, (39).

Kaya-Z. (2002).Uzaktan Eğitim. Ankaya: Pegem A Yayınları

Kırık, A. M. (2014). Uzaktan eğitimin tarihsel gelişimi ve Türkiye’deki durumu.

Özbek, O. E. A. (2014). Açık ve Uzaktan Öğrenmenin Günümüzdeki Durumu.

Gürer, M. D., Tekinarslan, E., & Yavuzalp, N. (2016). Çevrimiçi Ders Veren Öğretim Elemanlarının Uzaktan Eğitim Hakkındaki Görüşleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 7(1).

1840 yılına gelindiğinde İngiltere’de Isaac Pitman tarafından yine mektuplar aracılığıyla İncil

eğitimi gerçekleştirilmiştir. Pitman hatta bir not değerlendirme sistemi oluşturarak kendisine

iletilen çalışmalar neticesinde başarı notu vermiştir. O yıllarda İngiltere’den ilham alan

Amerika Birleşik Devletleri’nde 1883 Yılında Mektupla Eğitim Üniversitesi kurulmuştur.

Almanya ve Fransa, Rusya, Japonya gibi gelişmiş ülkelerin yanı sıra o tarihlerde gelişmekte

olan Avusturalya, Güney Afrika (Ümit Burnu Üniversitesi), İsveç, gibi gelişmekte olan

ülkelerde de de mektupla uzaktan eğitim çalışmalarına örnek programlar yer almıştır.

Asya Kıtası ve Türkiye üzerine yapılan araştırmalarda ise 1880-1930 yılları arasında uzaktan

eğitim çalışma ve projelerinin birçok ülkede ve ülkemizde hayata geçirildiğini

gözlemlemekteyiz. 1920’li yıllardan itibaren kitle iletişim araçlarının yaygınlaşmasıyla birlikte

Radyo daha sonrasında Televizyon üzerinden uzaktan eğitim uygulamalarının yaygınlaştığını

görmekteyiz. Öncelikle özel kurumlar tarafından gerçekleştirilen bu uygulamalar daha sonraki

süreçlerde devlet tarafından da ilgi ve destek görmüştür. Özellikle savaş yıllarında

eğitim-öğretimin kesintisiz devam edebilmesi için kilit rol oynadığı savunulabilmektedir.

1980 yılı sonrası Bilişim Teknolojileri ve çeşitli bilgi depolama ve aktarma (Disket, CD, arpanet,

ﬁber optik kablolama vb) teknolojilerinin ve 1990 yılı sonrası İnternet hizmetlerinin gelişimi de

Uzaktan Eğitim ve Teknolojiyi sağlam bir bağ ile birbirine bağlamış ve yapılan çalışma ve

araştırmalarda önemli ölçüde bir artış görülmektedir. Özetle, 1700lü yıllardan günümüze

kadar uzaktan eğitim de teknolojiyle doğru orantılı olarak değişim ve gelişim göstermiş ve

çok daha etkili bir hale geldiği söylenebilir.